Omgevingsanalyse en prognoses als basis voor het bepalen van de toekomstige zorgstrategie

Het belang van een grondige omgevingsanalyse en prognoses inzake zorgvraag en -aanbod voor het bepalen van de toekomstige zorgstrategie in de ouderen- en thuiszorg.

Logo Zorgbedrijf Harelbeke
Zorgbedrijf Harelbeke

Zorgbedrijf Harelbeke is een zorgorganisatie actief in de ouderen- en thuiszorg. De organisatie bundelt haar dienstverlening in functie van het garanderen van een zorgcontinuüm en omvat woonzorgcentra, kortverblijf, een dagverzorgingscentrum, assistentiewoningen, thuiszorg ondersteunende diensten, lokale dienstencentra en een dorpshuis. In kader van de toekomstige zorgstrategie werd aan Möbius gevraagd om een uitgebreide studie te voeren.

Möbius zorgde voor de sterk gedocumenteerde analyse en onderbouwde beleidspistes die we zochten. Doorheen het traject ging het steeds OVER ONS, maar op elk moment gebeurde dat ook MET ONS: een boeiende koppeling tussen de gevraagde 'academische' benadering en onze specifieke lokale context.

Gerdy Haes Algemeen Directeur van Zorgbedrijf Harelbeke

Strategische uitdaging

Zorgbedrijf Harelbeke wil invulling geven aan een toekomstige zorgstrategie. Bij het maken van de strategische keuzes wil de organisatie zich baseren op een studie die relevante kwantitatieve en kwalitatieve aspecten van zorgvraag, zorgaanbod en mogelijke trendmatige ontwikkelingen onderzoekt, bespreekt en hieraan conclusies koppelt. In dit kader werd Möbius aangeduid om deze grondige studie te voeren via het uitvoeren van een uitgebreide omgevingsanalyse, een neutrale en trendmatige prognose alsook het formuleren van beleidssuggesties. 

Aanpak

Het plan van aanpak bestond uit vijf deelfasen, zoals geïllustreerd in de figuur. Het project werd aangevat met een beknopte desk research van relevante documenten over Zorgbedrijf Harelbeke en enkele verkennende gesprekken met sleutelfiguren om de organisatie en haar dienstverleningsaanbod goed te leren kennen.

Zorgstrategie
Plan van aanpak Zorgbedrijf Harelbeke

Vervolgens werd een uitgebreide een nauwkeurige omgevingsanalyse uitgewerkt; deze werd periodiek toegelicht bij de Projectgroep die zo de mogelijkheid had om bijkomende vragen te stellen. Via dit iteratief proces had de Projectgroep een grondig begrip van de analyse, belangrijkste factoren en trends. Voor deze omgevingsanalyse werd eerst het attractiegebied (op niveau van lokale besturen en eerstelijnszones) van Zorgbedrijf Harelbeke bepaald om vervolgens (de factoren met betrekking tot) de zorgvraag en het zorgaanbod in kaart te brengen. Hiervoor werd maximaal gebruik gemaakt van bestaande databronnen en -gegevens. De resultaten werden ook afgetoetst aan de expertise en inzichten binnen Zorgbedrijf Harelbeke.

In een derde en vierde fase werden enkele prognoses gemaakt om na te gaan hoe de zorgvraag zal evolueren ten aanzien van het zorgaanbod in het attractiegebied alsook ten aanzien van het eigen zorgaanbod binnen de organisatie. Hierbij werd steeds vertrokken van de kwantitatieve gegevens uit de omgevingsanalyse. De neutrale prognose bekeek de evolutie in zorgvraag en zorgaanbod bij een ongewijzigd beleid. De trendmatige prognose hield dan weer rekening met eventuele toekomstige tendensen en hun impact op de zorgvraag en het zorgaanbod. We denken hierbij aan wijzigingen in voorkeuren van ouderen (bv: zo lang mogelijk thuis blijven wonen), maar ook technologische innovaties, innovatieve woonvormen en beleidsinitiatieven. Aan de hand van een grondige literatuurstudie werden immers inspirerende bronnen en ideeën uit de praktijk in zowel binnen- als buitenland in kaart gebracht. Tot slot werd ook steeds de toekomstige  discrepantie in zorgvraag en -aanbod beschreven. 

Resultaten

De resultaten van de omgevingsanalyse en de prognoses werden uitgebreid geconsolideerd in een nota. Gebaseerd op deze conclusies werden vervolgens enkele beleidsaanbevelingen geformuleerd in functie van de toekomstige zorgstrategie van Zorgbedrijf Harelbeke. Deze suggesties vormen de basis om de strategische kompaswijzers voor de organisatie te bepalen en worden verder gebruikt door Zorgbedrijf Harelbeke als werkinstrument om concreet mee aan de slag te gaan in het bepalen van de toekomstige zorgstrategie.